Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu - perła architektury Langhansa - zaprasza zwiedzających. Po latach zamknięcia dostępny! Zwiedzanie, zdjęcia

30 kwietnia 2024 w kościele Zbawiciela przy Placu Kościelnym w Wałbrzychu spotkali się ewangelicy z Wałbrzycha i parafii świdnickiej, przedstawiciele wałbrzyskich instytucji kultury oraz zainteresowani nowinkami turystycznymi mieszkańcy miasta i regionu. To prawdziwy przełom, zwłaszcza że:

• wielu turystów odwiedzających wałbrzyskie Śródmieście chciało obejrzeć wnętrze klasycystycznego kościoła Zbawiciela, ale nie wiedzieli oni, czy jest taka możliwość;
• większość mieszkańców Wałbrzycha nigdy nie była w perle architektury Langhansa i mało kto zdaje sobie sprawę jak cenny i wyjątkowy to zabytek.

Nowy proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej chce to zmienić i we współpracy z położonym po sąsiedzku Muzeum Porcelany opracował plan otwarcia kościoła dla ruchu turystycznego. Dochód ze sprzedaży pamiątek oraz dostępnych w kościele i muzeum cegiełek pomoże w zasileniu funduszu remontowego zabytku.
Pomysł ten poparła diecezja.

- Warto otworzyć kościół szerzej. Kościół jest wtedy kościołem, gdy jest dla innych, gdy jest otwarty - mówił obecny na spotkaniu Waldemar Pytel, opiekun Kościoła Pokoju w Świdnicy biskup diecezji wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.

O historii kościoła pisaliśmy:

Podczas uroczystego otwarcia sezonu turystycznego parafia zaprezentowała unikatowe dokumenty z XVIII wieku, sprzed powstania kościoła i z czasów jego budowy, a także dokumenty wydawane podczas rocznic świętowania powstania tej unikatowej świątyni.
Wśród nich były:

• rachunki, listy donatorów na budowę kościoła z lat 1785-1786. Na nich pojawiają się regularnie nazwiska Treutlerów, Mutiusów, Albertich, Czettritzów oraz Hochbergów. Pisma tych ostatnich sygnowane są oryginalnymi lakowymi pieczęciami;
• kazania wyborcze z XIX w.;
• raptularz czynności parafialnych z 1787-89,
• kronika wydana na rocznicę 100-lecia istnienia kościoła z 1888 roku,
• kronika wydana na 150-lecie budowy kościoła,

• pamiątka 8 sierpnia 1785 roku - momentu poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę kościoła;
• oryginalny XVIII-wieczny woreczek na ofiarę ufundowany przez Eleonorę Treutler z 1779 roku, a w nim: 5 fenigów oraz 50 groszy w banknocie - pieniądze z 1944 roku.

Dokumenty te i przedmioty nie są dostępne dla zwiedzających. Po krótkiej prezentacji trafią do opracowania i konserwacji. Nie można ich było fotografować. Pozostałe prezentowane czasowo kościelne artefakty zobaczycie na zdjęciach.

Na spotkaniu ksiądz proboszcz Marek Bożek przeczytał fragment kroniki będący relacją z 24 listopada 1788 roku, czyli uroczystości otwarcia nowo wybudowanego kościoła Zbawiciela.

- Dostojnicy uczestniczący w uroczystości odśpiewali "Pochwal, mój duchu Mocarza", z Ratusza przeszli do Domu Modlitwy, którego przedstawienie prezentujemy w jednej z gablot. W nim wałbrzyscy luteranie modlili się nim powstał ten kościół. Mało kto pamięta, były trzy projekty budowy kościoła aż powstał ten oryginalny autorstwa Langhansa - wyjaśnia proboszcz.

"Pochwal, mój duchu Mocarza" zabrzmiało też we wnętrzach kościoła kilka razy dzięki kantorowi z Kościoła Pokoju w Świdnicy.
Nie zabrakło też ciekawostek z życia Carla Gottarda Laghansa wywodzącego się z Kamiennej Góry, cenionego architekta śląskiego znanego z unikatowego stylu klasycystycznego z elementami barokowymi i rokokowymi (motyw muszli). Spod jego ręki wyszły projekty wielu kościołów, teatrów, pałaców, gmachów publicznych oraz takich reprezentacyjnych budowli jak Brama Brandenburska w Berlinie i brama w Poczdamie, a także takie modne w XVIII w. ogrodowe budowle w kształcie piramidy. Wiele z tych dzieł już przepadło w mrokach historii, część z istniejących nie zachowała się w pierwotnym kształcie do naszych czasów. Stąd unikatowość kościoła w Wałbrzychu - perły architektury Langhansa.

- Zachował się tu zarówno pierwotny klimat, jak i wystrój. Jedyną zmianą jest dzisiejsza wieża kościoła - pierwotna była na planie koła, a powstała podczas przebudowy w 1863 roku jest na planie kwadratu - wyjaśniał w wykładzie "Carl Gottard Langhans - architekt klasycyzmu" Przemysław Burchardt z Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze.

Kościół Zbawiciela w Wałbrzychu można zwiedzić w pakiecie z Muzeum Porcelany. Zabytek poza cegiełkami na remont proponuje też pamiątki: widokówki, ekologiczne torby na zakupy oraz magnesy. Gmach można zwiedzić też osobno. Liczba osób w grupach nie może przekroczyć 30.

- Jesteśmy z kościołem Zbawiciela sąsiadami, wystarczy wyjść z muzealnego ogrodu, by znaleźć się przed głównym wejściem kościoła. Te dwa obiekty łączy też styl klasycystyczny. Kościół jest dziełem Langhansa, jednego z najsłynniejszych architektów tworzących w stylu klasycystycznym. W tym stylu zbudowano też Pałac Albertich. Teraz te dwa zabytki można zwiedzać łącznie, w pakiecie. Kto z niego skorzysta, ten może liczyć na zniżki. Dla naszego muzeum nowy obiekt jest dodatkowym atutem. W okresie największego ruchu turystycznego, gdy goście czekają na wolną godzinę zwiedzania naszej ekspozycji będziemy mogli im zaproponować zwiedzenie wnętrza kościoła - wyjaśnia Jacek Drejer, dyrektor Muzeum Porcelany.

Gmach muzeum powstał w 1801-1803 wedle projektu L. Niederräckera, ucznia C. G. Langhansa. Ten sam architekt miał zaprojektować również gmach Biblioteki pod Atlantami.

• W maju 2024 kościół Zbawiciela czynny jest w weekendy: majowe soboty i niedziele w godz. 10 - 17. Dodatkowo też 30 i 31 maja w tym samym czasie;
• od czerwca 2024 zabytek ten ma być dostępny również w dni powszednie.

Pierwsze regularne otwarcie kościoła Zbawiciela na ruch turystyczny odbyło się w 2023 roku, kiedy stworzono cykl spacerów z przewodnikiem po Śródmieściu. W ramach niedzielnych spotkań można było wejść do kościoła Zbawiciela.